Opactwo Cysterskie w Sulejowie

Wirtualny spacer przedstawia wnętrze romańskiego kościoła jego otoczenie oraz ekspozycje muzealną.

Zespół klasztorny opactwa cystersów w Sulejowie został ufundowany w 1176 r. Mury stanęły w początkach XIII stulecia.

Cystersi otrzymali ziemie położone w pobliżu wsi Sulejów od księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Władca chciał umocnić religię katolicką, ale także zmodernizować rolnictwo.

Pierwsi mnisi przybyli do Sulejowa z Morimond we Francji (1177 r.). Zaraz potem wybudowali oratorium, które w latach 1213-32 przekształciło się pod okiem włoskiego architekta Simona w trójnawowy kościół Najświętszej Marii Panny oraz św. Tomasza Kanterberyjskiego.

Po konsekracji kościoła zaczęły się prace przy budowie wschodniego skrzydła klasztoru, z dormitorium, celą opata i archiwum. Jednak w 1259 roku na wieś napadli Tatarzy i spalili całe skrzydło.

Prawdopodobnie pod koniec XIV wieku zaczęła się budowa otaczającego klasztor murowanego zespołu umocnień. Najpierw wyrosła wieża opacka i wieża mauretańska oraz mury. Poza ich obrys wystawione były budynki gospodarcze: owczarnia, słodownia i składzik.

Ciągłe zagrożenie najazdami tatarskimi przyspieszyło dalsze prace i około 1530 r. gotowe było skrzydło południowe, mury rozbudowały się na północ i północny wschód, powstała wieża muzyczna i attykowa oraz bramy krakowska i rycerska. Po kilkudziesięciu latach cystersi wybudowali jeszcze skrzydło zachodnie.

Na przełomie XVI i XVII wieku w południowej części terenu wyrósł pałac opacki, do wieży opackiej „przytulił się” arsenał, a do ówczesnej owczarni - przybudówka pełniącą wtedy funkcję składu, a obecnie służąca za plebanię.

W romańskim kościele do dzisiaj zachowały się piękne portale, ślady pierwotnej polichromii oraz detale wykute w kamieniu. Z pierwotnego klasztoru zachowało się jedynie skrzydło wsch. z późnoromańskim kapitularzem i gotyckim krużgankiem. Z dawnego pałacu opatów ocalała tylko jedna ściana.